Mocz – badanie ogólne

Ogólna analiza  moczu

Mocz jest produktem końcowym pracy nerek i jest jednym z głównych składników metabolizmu. Mocz zawiera elektrolity, wodę, hormony, białe krwinki, sole, śluz, produkty przemiany materii i pierwiastki śladowe.

Co to jest badanie moczu?

Jest to badanie laboratoryjne moczu (z mikroskopią osadu), które wykonuje w celach diagnostycznych. Analiza moczu polega na badaniu właściwości chemicznych i fizycznych, a także mikroskopii osadu.

Właściwości chemiczne obejmują oznaczenie ciał ketonowych, bilirubiny, glukozy, białka, esterazy leukocytarnej i azotynów.  Właściwości fizyczne : barwa, zapach, przezroczystość, ilość, gęstość względna, odczyn moczu. Mikroskopia: Wykrywanie białych krwinek, czerwonych krwinek, kryształów, bakterii, grzybów, śluzu, komórek nabłonka płaskiego.

Analiza wskaźników fizycznych moczu:

Zapach. Pojawienie się zapachu amoniaku może być pierwszym objawem infekcji bakteryjnej, swoisty owocowy zapach najczęściej świadczy o zaburzonym metabolizmie glukozy.

Przejrzystość. Mocz jest zwykle przejrzysty. Jej zmętnienie może być spowodowane obecnością kryształów, soli, czerwonych krwinek i białych krwinek.

Kolor moczu waha się od przejrzystego do bursztynowo-żółtego. Jeśli poziom bilirubiny we krwi jest wysoki, więcej jej przedostaje się do moczu i nadaje mu bogaty brązowy kolor. Gdy hemoglobina lub czerwone krwinki dostaną się do moczu, jego kolor zmienia się na brązowoczerwony. Jeśli liczba białych krwinek jest wysoka, kolor przybiera mleczny odcień.

Odczyn moczu to wartość wodoru, która pokazuje zdolność nerek do utrzymania równowagi kwasowo-zasadowej w organizmie.

Analiza wskaźników chemicznych moczu:

Ciała ketonowe są wskaźnikiem niespecyficznym. Podwyższony poziom ciał ketonowych w moczu może świadczyć o zmniejszonym metabolizmie węglowodanów lub wynikać z przyspieszonego metabolizmu tłuszczów. Częste przyczyny podwyższonego poziomu obserwuje się podczas głodówki, zatrucia alkoholowego i cukrzycy.

Hemoglobinę wykrywa się w przypadku dużej liczby czerwonych krwinek w moczu przy rozległym uszkodzeniu tkanki mięśniowej, zapaleniu mięśni, zakrzepicy.

Glukoza w moczu. Wykrycie glukozy w moczu zależy od jej stężenia we krwi. Podwyższony poziom może być spowodowany złą dietą (nadużywanie pokarmów zawierających cukier), stresem, głodem. Może być również sygnałem zaburzeń endokrynologicznych, nerkowych lub związanych z ciążą.

Białko.  Białko nie występuje normalnie w moczu. Jego obecność może świadczyć o wystąpieniu procesów patologicznych w organizmie.

Bilirubina jest wykrywana w nieprawidłowościach wątroby, zaburzeniach metabolizmu barwników, chorobach zakaźnych.

Urobilina w moczu zwiększa się przy chorobach wątroby, zaburzeniach jelitowych.

Azotany w moczu świadczą o aktywnej mikroflorze patogennej w układzie moczowym.

Analiza mikroskopowa moczu:

Grzyby i bakterie nie są normalnie obecne w osadzie moczu. Ich wykrycie wskazuje na obecność procesu zakaźnego w drogach moczowych, nerkach.

Kryształy mogą wykryć uszkodzenie nerek. Bardzo często stwierdza się je z kamicą moczową.

Śluz można zwykle znaleźć w osadzie moczu w niewielkich ilościach.  Zwiększona ilość śluzu w moczu może świadczyć o procesie zapalnym w drogach moczowych. 

Nabłonek. Zawartość nabłonka płaskiego, nerkowego lub przejściowego w osadzie moczu świadczy o złuszczaniu się komórek błony śluzowej dróg moczowych, gdy ulegnie ona uszkodzeniu (kamica moczowa, proces zapalny).

 Jaki jest cel wykonania badania moczu ?

Badanie to ma na celu przede wszystkim wykrywanie chorób układu moczowego, ponieważ na właściwości moczu mają wpływ procesy patologiczne zachodzące w nerkach i drogach moczowych. 

Normalne wskaźniki

Wskaźnik                                                        Wynik

Ilość                                                                 50 ml

Kolor                                                                Bezbarwny, jasnożółty,słomkowo-żółty, 

                                                                          żółty,bursztynowo-żółty

Zapach                                                             Bezwonny lub niespecyficzny

Przejrzystość                                                  Przejrzysty 

Gęstość względna                                         1003-1035

(ciężar właściwy)                                                    

Odczyn moczu (pH)                                       5,0 - 8,0 (U dzieci poniżej 1 miesiąca - 5,0 - 7,0)

Białko                                                               Negatywne

Glukoza                                                            Negatywna

Ciała ketonowe                                               Negatywne

Urobilin                                                           Negatywny

Bilirubina                                                         Negatywna

Hemoglobina                                                  Negatywna

Esteraza leukocytów                                     Negatywna

Azotyny                                                           Ujemny

Krwinki czerwone                                          <2

Białe krwinki                                                   <5

Nabłonek                                                        <5

Cylindry                                                           Brak                                             

Sole                                                                  Brak

Śluz                                                                  Brak lub nieznaczna ilość                                                           

Bakterie                                                          Brak 

Grzyby                                                            Brak