Ogólne badanie moczu
Mocz jest produktem końcowym pracy nerek i jest jednym z głównych elementów metabolizmu. Mocz zawiera elektrolity, wodę, hormony, białe krwinki, sole, śluz, produkty przemiany materii i śladowe ilości pierwiastków.
Co to jest badanie moczu?
Jest to badanie laboratoryjne moczu (z mikroskopowym badaniem osadu), które wykonuje się w celach diagnostycznych. Analiza moczu polega na badaniu właściwości tak chemicznych, jak fizycznych.
Właściwości chemiczne to oznaczenie ciał ketonowych, bilirubiny, glukozy, białka, esterazy leukocytarnej i azotynów. Właściwości fizyczne: barwa, zapach, przezroczystość, ilość, gęstość względna, odczyn moczu. Mikroskopowe badanie osadu: wykrywanie białych krwinek, czerwonych krwinek, kryształów, bakterii, grzybów, śluzu, komórek nabłonka płaskiego.
Analiza wskaźników fizycznych moczu:
Zapach. Pojawienie się zapachu amoniaku może być pierwszym objawem infekcji bakteryjnej, swoisty owocowy zapach najczęściej świadczy o zaburzonym metabolizmie glukozy.
Przejrzystość. Mocz jest zwykle przejrzysty. Jego zmętnienie może być spowodowane obecnością kryształów, soli, czerwonych i białych krwinek.
Kolor moczu waha się od bezbarwnego do bursztynowo-żółtego. Jeśli poziom bilirubiny we krwi jest wysoki, więcej jej przedostaje się do moczu i nadaje mu wyraźny, brązowy kolor. Gdy hemoglobina lub czerwone krwinki dostaną się do moczu, jego kolor zmienia się na brązowo-czerwony. Jeśli liczba białych krwinek jest wysoka, kolor przybiera mleczny odcień.
Odczyn moczu to wynika z ilości wodoru - pokazuje zdolność nerek do utrzymania równowagi kwasowo-zasadowej w organizmie.
Analiza wskaźników chemicznych moczu:
Ciała ketonowe są wskaźnikiem niespecyficznym. Podwyższony poziom ciał ketonowych w moczu może świadczyć o zmniejszonym metabolizmie węglowodanów lub wynikać z przyspieszonego metabolizmu tłuszczów. Częste przyczyny podwyższonego poziomu obserwuje się podczas głodówki, zatrucia alkoholowego i cukrzycy.
Hemoglobinę wykrywa się w przypadku dużej liczby czerwonych krwinek w moczu, zazwyczaj przy rozległym uszkodzeniu tkanki mięśniowej, zapaleniu mięśni lub zakrzepicy.
Glukoza w moczu. Wykrycie glukozy w moczu zależy od jej stężenia we krwi. Podwyższony poziom może być spowodowany złą dietą (nadużywanie pokarmów zawierających cukier), stresem, głodem. Może być również sygnałem zaburzeń endokrynologicznych, nerkowych lub związanych z ciążą.
Białko. Białko nie występuje normalnie w moczu. Jego obecność może świadczyć o wystąpieniu procesów patologicznych w organizmie.
Bilirubina jest wykrywana przy nieprawidłowej pracy wątroby, zaburzeniach metabolizmu barwników, chorobach zakaźnych.
Zawartość urobiliny w moczu zwiększa się przy chorobach wątroby, zaburzeniach jelitowych.
Azotany w moczu świadczą o aktywnej mikroflorze patogennej w układzie moczowym.
Analiza mikroskopowa moczu:
Grzyby i bakterie nie są normalnie obecne w osadzie moczu. Ich wykrycie wskazuje na obecność zakażenie dróg moczowych lub nerek.
Kryształy mogą wskazywać na uszkodzenie nerek. Bardzo często stwierdza się je przy kamicy moczowej.
Śluz można zwykle znaleźć w osadzie moczu w niewielkich ilościach. Zwiększona ilość śluzu w moczu może świadczyć o stanie zapalnym dróg moczowych.
Nabłonek. Zawartość nabłonka płaskiego, nerkowego lub przejściowego w osadzie moczu świadczy o złuszczaniu się komórek błony śluzowej dróg moczowych, gdy ulegnie ona uszkodzeniu (kamica moczowa, proces zapalny).
Jaki jest cel wykonania badania moczu ?
Badanie to ma na celu przede wszystkim wykrywanie chorób układu moczowego, ponieważ na właściwości moczu mają wpływ procesy patologiczne zachodzące w nerkach i drogach moczowych.
Normalne wskaźniki
Wskaźnik Wynik
Ilość 50 ml
Kolor Bezbarwny, jasnożółty,słomkowo-żółty,
żółty,bursztynowo-żółty
Zapach Bezwonny lub niespecyficzny
Przejrzystość Przejrzysty
Gęstość względna 1003-1035
(ciężar właściwy)
Odczyn moczu (pH) 5,0 - 8,0 (U dzieci poniżej 1 miesiąca - 5,0 - 7,0)
Białko Negatywne
Glukoza Negatywna
Ciała ketonowe Negatywne
Urobilin Negatywny
Bilirubina Negatywna
Hemoglobina Negatywna
Esteraza leukocytów Negatywna
Azotyny Ujemny
Krwinki czerwone <2
Białe krwinki <5
Nabłonek <5
Cylindry Brak
Sole Brak
Śluz Brak lub nieznaczna ilość
Bakterie Brak
Grzyby Brak